Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων (119 ημέρες).

Οι οκτώ πρώτες εβδομάδες (56 ημέρες) χορηγούνται υποχρεωτικά πριν από την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού και οι υπόλοιπες εννέα εβδομάδες (63 ημέρες) υποχρεωτικά μετά τον τοκετό, σαν μία ενιαία άδεια. Την άδεια αυτή, η οποία έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα, δικαιούνται οι γυναίκες που απασχολούνται σε οποιονδήποτε εργοδότη με σχέση εργασίας (αορίστου ή ορισμένου χρόνου), ανεξάρτητα από την προϋπηρεσία τους στον συγκεκριμένο εργοδότη και την ιδιότητα με την οποία εργάζονταν (ως εργάτριες ή ως υπάλληλοι).

Επίσης, η άδεια δεν συνδέεται με την εγκυρότητα της σύμβασης εργασίας, τη σύλληψη του τέκνου από έγγαμη ή άγαμη γυναίκα, την ηλικία, την εθνικότητα, τη θρησκεία.

Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε ημερομηνία προγενέστερη από την πιθανή ημερομηνία, το υπόλοιπο της άδειας χορηγείται μετά τον τοκετό, ώστε να συμπληρωθεί και να εξασφαλιστεί η προβλεπόμενη χρονική περίοδος των 17 εβδομάδων.

Αντίθετα, αν ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο μεταγενέστερο από την πιθανή ημερομηνία τοκετού, η άδεια των 8 εβδομάδων (κύησης) παρατείνεται μέχρι την πραγματική ημερομηνία τοκετού και δεν συμψηφίζεται με την επακόλουθη άδεια τοκετού των 9 εβδομάδων, η οποία χορηγείται κανονικά ολόκληρη. Στην περίπτωση αυτή, η μητέρα απουσιάζει για χρονικό διάστημα άνω των 17 εβδομάδων και για το υπερβαίνον αυτό διάστημα έχουν εφαρμογή οι διατάξεις σχετικά με την ασθένεια βραχείας διάρκειας.

Κατά την επικρατούσα άποψη, η διάρκεια της άδειας λοχείας και η καταβολή του επιδόματος λοχείας δεν μεταβάλλονται από το γεγονός ότι το έμβρυο γεννήθηκε νεκρό, αρκεί να έχει συμπληρωθεί η κατά τα διδάγματα της ιατρικής επιστήμης απαιτούμενη χρονική διάρκεια της εγκυμοσύνης ώστε να μπορεί να γεννηθεί τέκνο ζων, δηλαδή κατά κανόνα η 28η εβδομάδα κύησης.

Μετά το διάστημα αυτό των 28 εβδομάδων, οπότε το κύημα θεωρείται βιώσιμο, η γυναίκα που γέννησε τέκνο νεκρό ή το οποίο πέθανε κατά τη διάρκεια της άδειας λοχείας θεωρείται ότι έχει υποστεί την ίδια επιβάρυνση στην υγεία της με τη λεχωίδα που κάνει χρήση κανονικά της άδειας λοχείας.

Για χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας, η εργαζόμενη μητέρα δικαιούται να μειώσει το ωράριό της κατά μία ώρα την ημέρα. Επίσης είναι δυνατόν η μητέρα που δικαιούται άδεια – αντί να παίρνει μία ώρα άδεια την ημέρα για 30 μήνες – να συμφωνήσει με τον εργοδότη να απουσιάζει από την εργασία της δύο ώρες την ημέρα για τους πρώτους δώδεκα μήνες και μία ώρα για τους επόμενους έξι μήνες.

Εναλλακτικά μπορεί και ο πατέρας να ζητήσει άδεια ημερήσιας απουσίας για φροντίδα τέκνου, εφόσον η μητέρα δεν κάνει χρήση αυτής. Η άδεια φροντίδας παιδιού, συνιστάμενη σε μειωμένο ωράριο, χορηγείται στον πατέρα όχι μόνο στις περιπτώσεις που η μητέρα απασχολείται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ή είναι αυτοαπασχολούμενη, αλλά και στην περίπτωση που η μητέρα δεν εργάζεται.

Άδεια φροντίδας παιδιού δικαιούνται και οι άγαμοι γονείς.

Δικαίωμα χρήσης του μειωμένου ωραρίου έχουν και οι θετοί και οι ανάδοχοι γονείς παιδιού ηλικίας έως 6 ετών – υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις και με χρονική αφετηρία χορήγησής του την υιοθεσία.

Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι –με συμφωνία του εργοδότη– παρέχεται δικαίωμα εναλλακτικής χρήσης του μειωμένου ωραρίου για φροντίδα παιδιού ως ισόχρονης άδειας με αποδοχές η οποία χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά.

Η άδεια φροντίδας τέκνου θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας και δεν θα πρέπει να δημιουργεί δυσμενέστερες συνθήκες στην απασχόληση και στις εργασιακές σχέσεις.

Η μητέρα ασφαλισμένη στον ΕΦΚΑ τ. ΙΚΑ-ΕΤΕΑΜ που εργάζεται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου με πλήρη ή μερική απασχόληση σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις του ιδιωτικού τομέα μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, δικαιούται να λάβει ειδική άδεια προστασίας μητρότητας έξι (6) μηνών. Η ασφαλισμένη δύναται, με αίτησή της, να κάνει χρήση του συνόλου ή τμήματος αυτής. Μπορεί επίσης να διακόψει την ειδική άδεια, με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη. Σε κάθε περίπτωση, το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο.

Η δικαιούχος υποβάλλει αίτηση, η ίδια ή διά αντιπροσώπου, στην αρμόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ εντός αποκλειστικής προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας), της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας ή και της ετήσιας κανονικής άδειας.

Αν δεν κάνει χρήση της προβλεπόμενης ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, η μητέρα δικαιούται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας την ως άνω ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο. Υπογραμμίζεται ότι η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, διάρκειας έξι μηνών, δεν συμψηφίζεται με καμία άλλη άδεια προστασίας της μητρότητας.

Πρόσφατα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ) αποσαφήνισε ότι η χορήγηση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, η οποία είναι διαρκείας έξι μηνών, δεν επηρεάζει τη διάρκεια της ειδικής άδειας θηλασμού και φροντίδας παιδιού και χορηγείται ως εξής

1.  στην περίπτωση συμφωνίας περί παροχής ισόχρονης με το μειωμένο ωράριο άδειας, αμέσως μετά από αυτήν,
2. στην περίπτωση μη λήψης ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, μετά την ειδική άδεια μητρότητας (τοκετού και λοχείας),

ενώ στη συνέχεια ακολουθεί η ειδική άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο) διάρκειας τριάντα μηνών ή όπως αλλιώς η άδεια αυτή έχει συμφωνηθεί εναλλακτικά μεταξύ εργαζομένου/ης και εργοδότη. Η ως άνω γνωμοδότηση του ΝΣΚ έγινε αποδεκτή από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Κατά τη διάρκεια της ως άνω ειδικής άδειας, ο ΟΑΕΔ υποχρεούται κάθε μήνα να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως αυτός πλέον ισχύει από την 1η Φεβρουαρίου 2019, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό.

Η έγκυος εργαζόμενη απαλλάσσεται από την εργασία της χωρίς περικοπή αποδοχών για να υποβληθεί σε εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, εφόσον οι εξετάσεις αυτές πρέπει να γίνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου εργασίας.

Εάν η εργαζόμενη σε κατάσταση εγκυμοσύνης έχει ανάγκη να παραμείνει στο σπίτι για ιατρικούς λόγους (επαπειλούμενη εγκυμοσύνη), εφαρμόζεται η διαδικασία χορήγησης αναρρωτικής άδειας, η οποία εξαρτάται και από το χρόνο προϋπηρεσίας της εγκύου εργαζομένης στον εργοδότη.

Η άδεια αυτή θεωρείται πραγματικός χρόνος απασχόλησης και δεν αφαιρείται από την κανονική άδεια με αποδοχές.

Σε περίπτωση απόκτησης παιδιού με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, οι αποκτώντες γονείς δικαιούνται τις άδειες που αφορούν τη φροντίδα και την ανατροφή του παιδιού, ως εάν ήσαν φυσικοί γονείς.

Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, το μειωμένο ωράριο όπως ισχύει, δικαιούνται η γυναίκα που γέννησε και η αποκτώσα μητέρα.

Στην τεκμαιρόμενη (αποκτώσα) εργαζόμενη μητέρα που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, παρέχεται το δικαίωμα του μετα-γενέθλιου τμήματος της άδειας μητρότητας, (δηλαδή εννέα εβδομάδες άδεια λοχείας από την ημερομηνία τοκετού).

Η ως άνω τεκμαιρόμενη μητέρα, κατά το μετα-γενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, δικαιούται τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με τη μητρότητα, εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής της, όπως και οι φυσικές μητέρες.

Επίσης, στην τεκμαιρόμενη μητέρα που αποκτά τέκνο με την διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, δίνεται το δικαίωμα της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας.