Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) το 1985 εξέδωσε έναν πρακτικό οδηγό με τίτλο φροντίδα για το φυσιολογικό τοκετό όπου αναφέρει ότι κάθε επίτοκος πρέπει να έχει ελευθερία  στην επιλογή της θέσης και της κίνησης και να ενθαρρύνεται να μη μένει σε ύπτιες θέσεις κατά τη διάρκεια του τοκετού.

• Η ανακούφιση του πόνου είναι συνυφασμένη με την ελεύθερη κίνηση.
• Εφόσον δεν επιβάλλεται κατάκλιση για ιατρικούς λόγους, σταθείτε όρθια, καθίστε, δεχτείτε μασάζ, ακούστε μουσική, στηριχτείτε στα τέσσερα και αλλάξτε θέσεις κατά την επιθυμία σας.
• Ρωτήστε και ενημερωθείτε για οτιδήποτε δεν κατανοείτε.

Φαίνεται ότι η εναλλαγή των θέσεων κατά τη διάρκεια του τοκετού είναι πιο σημαντική από την επιλογή μόνο μίας συγκεκριμένης θέσης.

Εξάλλου δεν υπάρχει μόνο μια σωστή αλλά πολλές θέσεις, οι οποίες έχουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους.

Το βασικό κριτήριο κατά την υιοθέτηση μιας θέσης είναι η άνεση της επιτόκου. Το άλλο κριτήριο αφορά το τι επιθυμούμε να επιτύχουμε τη δεδομένη χρονική στιγμή του τοκετού (ανακούφιση οσφυαλγίας, βέλτιστη διάμετρο της εξόδου της πυέλου, περιορισμός της πίεσης που ασκείται σε αιμορροΐδες, ξεκούραση και χαλάρωση, αξιοποίηση βαρύτητας κ.ο.κ).

Η όρθια στάση έχει ως κύριο πλεονέκτημα τη δράση της βαρύτητας.

Οι συστολές της μήτρας γίνονται ισχυρότερες, αποτελεσματικότερες με αποτέλεσμα ο τοκετός να έχει μικρότερη διάρκεια και η αίσθηση της εξώθησης να είναι εντονότερη. Μειώνει την ανάγκη επείγουσας καισαρικής τομής κατά 30% και την ανάγκη για αναλγησία.

Το περπάτημα εμπεριέχει κίνηση και η κίνηση είναι αυτή που προκαλεί αλλαγές στις αρθρώσεις της λεκάνης με αποτέλεσμα την διεύρυνση της πυέλου, τη χαλάρωση των αρθρώσεων, και την κάθοδο του εμβρύου.

Ο αργός χορός είναι μια κίνηση στην οποία ο σύντροφος αγκαλιάζει την επίτοκο και εκείνη μπορεί να ξεκουραστεί πάνω του ακουμπώντας το κεφάλι της στον ώμο του και έχοντας τα χέρια της χαλαρά στο πλάι. Πέρα από τα πλεονεκτήματα που έχουμε αναφέρει η κίνηση του αργού χορού μας προσφέρει την παραγωγή ορμονών (ενδορφίνες) που πηγάζουν από τη συναισθηματική επαφή των συντρόφων και προάγουν την εξέλιξη του τοκετού.

Η όρθια στάση γέρνοντας προς τα μπροστά ή πάνω στον σύντροφο είναι μια καλή στάση για να δεχτεί η επίτοκος μασάζ στη μέση ώστε να ανακουφιστεί από τον πόνο στην οσφύ.

Κρίνεται σημαντική η σωστή όρθια θέση: Το κεφάλι, οι ώμοι και τα ισχία πρέπει να βρίσκονται σε μία ευθεία νοητή γραμμή. Η επίτοκος δεν πρέπει να καμπουριάζει και να κρατά τον αυχένα της μακρύ, με τους ώμους της πίσω και κάτω μακριά από τα αυτιά της. Η λεκάνη πρέπει να βρίσκεται σε ουδέτερη θέση χωρίς να αυξάνεται η λόρδωση. Το βάρος πρέπει να μοιράζεται και στα δύο πόδια.

Η καθιστή στάση ή ημικαθιστή συγκριτικά με την ύπτια είναι σαφώς καλύτερη διότι η βαρύτητα υποβοηθάει και ταυτόχρονα είναι ξεκούραστη στάση.

Καθιστή με όρθιο τον κορμό είναι μια στάση όπου η επίτοκος μπορεί να κάτσει εύκολα στο κρεβάτι, οκλαδόν και σε μπάλα. Η μπάλα μας δίνει τη δυνατότητα του λικνίσματος της μέσης, η πλάτη δεν πονάει και η αίσθηση των συστολών είναι ηπιότερη.

Η θέση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν χρησιμοποιείται επισκληρίδιος αναισθησία. Η οκλαδόν αυξάνει την πίεση στην πύελο και διευκολύνει την ομαλή διάταση του περινέου κατά την εξωθητική προσπάθεια.

Η καθιστή θέση με τον κορμό να γέρνει μπροστά είναι αναπαυτική όταν η επίτοκος στηρίζεται κάπου, επιτρέπει το μασάζ στην οσφύ και η γραμμή πορείας του εμβρύου ευθυγραμμίζεται.

Η στάση στα χέρια και στα γόνατα βοηθά το μωρό να γυρίσει, επιταχύνει τον τοκετό με τη χρήση της βαρύτητας, ελαττώνει τον οσφυϊκό πόνο, επιτρέπει την κίνηση του κορμού και την καλή αιμάτωση της μήτρας.

Ξαπλωμένη στο πλάι είναι μια ασφαλής θέση αν έχει χρησιμοποιηθεί φαρμακευτική αναλγησία, επιτρέπει να γίνουν χειρισμοί σε περίπτωση που χρειάζονται, ενώ αν εναλλάσσεται με βάδισμα βελτιώνει την πρόοδο του τοκετού.

Πολλές γυναίκες προτιμούν αυτή την θέση σαν μια μεταβατική στάση που ξεκουράζει και δίνει την ευκαιρία να κάνουμε στην γυναίκα μασάζ στους μύες της πλάτης . Επίσης βοηθάει στην στροφή της κεφαλής του παιδιού και την καλύτερη κάθοδο πράγμα που βελτιώνει την εξέλιξη του τοκετού.

Το βαθύ κάθισμα είναι μια καλή στάση για εξώθηση, εφόσον όμως το μωρό βρίσκεται ήδη αρκετά χαμηλά. Η επιθυμία εξώθησης γίνεται εντονότερη και η διάρκειά της μικρότερης. Ο κορμός της επιτόκου πιέζει μηχανικά το σώμα της μήτρας.

Επίσης, η βαρύτητα αξιοποιείται και σε αυτή τη θέση επομένως διευκολύνεται η κάθοδος του εμβρύου.

Στο βαθύ κάθισμα βοηθά πολύ ένα μικρό σκαμνάκι, ώστε να είναι πιο ξεκούραστη αυτή η στάση, επίσης η γυναίκα μπορεί να καθίσει στηριζόμενη στα γόνατα του συντρόφου της ενώ αυτός είναι καθισμένος σε μία καρέκλα.

Η θέση αυτή επίσης μπορεί πολύ καλά να βολεύει μια γυναίκα να την βολεύει να την εφαρμόζει καθισμένη στην λεκάνη της τουαλέτας όπου μπορεί με ηρεμία να ουρήσει.

Σε αυτή την στάση ανοίγοντας λίγο τα πόδια και σκύβοντας μπροστά ή όπως αισθάνεται καλύτερα η γυναίκα χαλαρώνουν οι μύες στην μέση και όλη την πλάτη με αποτέλεσμα να βελτιώνονται οι ενοχλήσεις κατα την διάρκεια των ωδίνων.

Η κίνηση των ποδιών και η ώθηση που δίνετε όταν ανεβαίνετε σκάλες βοηθά πολύ τα αναπαραγωγικά σας όργανα να συντονιστούν και να ενεργοποιηθούν.

Η στάση στα  στα γόνατα  βοηθά το μωρό να γυρίσει, επιταχύνει τον τοκετό με τη χρήση της βαρύτητας, ελαττώνει τον οσφυϊκό πόνο, επιτρέπει την κίνηση του κορμού και την καλή αιμάτωση της μήτρας. Είναι παρόμοια με την στάση στα γόνατα και στα χέρια όμως προσφέρει λιγότερη τάση στους καρπούς και στις παλάμες απ’ ότι εκείνη η στάση.

Η ύπτια θέση είναι η μόνη η οποία έχει σαν αποτέλεσμα να συμπιέζονται τα μεγάλα αγγεία που βρίσκονται κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης ή συμπίεση της μεγάλης αρτηρίας της καρδιάς (κατιούσα αορτή) μπορεί να προκαλέσει δυσχέρεια στο έμβρυο, με την παρεμπόδιση της κυκλοφορίας του αίματος προς τη μήτρα και τον πλακούντα η συμπίεση των μεγάλων φλεβών που οδηγούν στην καρδιά (κάτω κοίλη φλέβα) φράζει την επιστροφή του αίματος, συμβάλλοντας στην πιθανότητα υπότασης και άλλων κυκλοφοριακών προβλημάτων, και αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγίας.

Με την ύπτια θέση δεν αξιοποιείται η ευκινησία των μυών και των αρθρώσεων της λεκάνης, το βάρος του σώματος που πέφτει πάνω στο ιερό οστούν περιορίζει την ευκινησία του και μειώνει στο ελάχιστο δυνατό τη διάμετρο της εξόδου της λεκάνης, δηλαδή την απόσταση μεταξύ της ηβικής σύμφυσης και του κόκκυγα, προκαλώντας απώλεια περίπου 30% του ανοίγματος σε σύγκριση με το βαθύ κάθισμα και τη γονατιστή, με κλίση προς τα εμπρός στάση.

Με την ύπτια θέση αγνοείται και δεν αξιοποιείται ο νόμος της βαρύτητας: είναι ευκολότερο για οποιοδήποτε αντικείμενο να πέσει με κατεύθυνση προς την επιφάνεια της γης, παρά να κινηθεί παράλληλα προς αυτή η ώθηση του αγέννητου μωρού καθέτως, προς τη γη, είναι ευκολότερη από την ώθησή του οριζοντίως, καταβάλλεται μεγαλύτερη προσπάθεια, προκαλείται περιττός πόνος, και αυξάνεται η διάρκεια του τοκετού.

Στην ύπτια θέση κατά την εξώθηση τεντώνονται άνισα οι ιστοί του περινέου και έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος ρήξης του και η ανάγκη περινεοτομής, όπως αυξάνονται φυσικά και η ένταση και ο πόνος.